თამაზ მეჭიაური: ბიძინა ივანიშვილმა დანერგა პოლიტიკაში ჩარევის სხვა კულტურა და ფორმა

ლარის კურსთან დაკავშირებით პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტი სპეციალურ სამუშაო შეხვედრას გამართავს, სადაც მთავრობისა და ეროვნული ბანკის წარმომადგენლებს ელიან. სამუშაო შეხვედრაზე ამ მიმართულებით გატარებულ ღონისძიბებზე მთავრობა პარლამენტთან ერთად იმსჯელებს. აღნიშნული შეხვედრის დანიშვნას წინ პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარის, თამაზ მეჭიაურისა და ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის გორგი ქადაგიძის დაპირისპირება უძღვოდა, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ლარის კურსი ქვეყანაში პოლიტიზირებული საკითხია. „პრაიმნიუსჯორჯია“ საპარლამენტო უმრავლესობის წევრს თამაზ მეჭიაურს ესაუბრა:

- ლარის კუსრის საკითხზე საპარალმენტო მოსმენის წინ თქვენი და ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის პოლემიკა პოლიტიკური კონფლიქტის გაგრძელებაა, რასაც მთელი წლის განმავლობაში ქონდა ადგილი, თუ იგი დაკავშირებულია გიორგი ქადაგიძის თანამდებობრივი ვადის ამოწურვასთან, რის გამოც სურვილი აქვს, პარლამენმა მოუსმინოს?

-ასეთი შეხვედრები ადრეც ჩაგვიტარებია, პერიოდულად სამუშაო რეჟიმში ტარდება უხმაუროდ, უბრალოდ ამ ფონზე მიეცა ამხელა დატვირთვა, თორემ ჩვენ ეს საკითხი არც ახლა გაგვიხმაურებია. დაგეგმილია ჩვეულებრივი სამუშაო შეხვედრა, რომელიც მოწვეულია იმისთვის, რომ საპარლემანტო კომიტეტები უკეთესად გავერკვეთ კრიზისის გამომწვევ მიზეზებში. თუ მთავრობას, ან ეროვნულ ბანკს კიდევ აქვს სათქმელი, იმის გარდა, რაც ყველასთვის არის ცნობილი, რამაც გამოიწვია ლარის კურსის ვარდნა. გარკვეულ კითხვებზე გვინდა პასუხის მიღება, რათა უფრო ინფორმირებული გავხდეთ ეროვნული ბანკისა და მთავრობის მიერ გატარებული ღონისძიებების თაობაზე, რათა საჭიროების შემთხვევეაში მოსახლეობასაც უფრო მეტად კომპეტენტური აზრი მივაწოდოთ.

-შეხვედრა ჯერ არ გამართულა და უკვე გაკეთდა პოლიტიკური განცხადებები, თქვენ გიორგი ქადაგიძეს „ზუარბ ადეიშვლის ხელის ბიჭი“ უწოდეთ იმის გამო, რომ მას გაწეული ანგარიშის საჯაროდ წარმოდგენა სურდა...

-ეს ეხებოდა ეროვნული ბანკის 2014 წლის ანგარიშს, რომელიც ეროვნულმა ბანკმა პარლამენტს წარუდგინა გასული წლის პირველ ნახევარში. ჩვენმა კომიტეტმა განიხილა და თავისი დასკვნა პარლამენტის ბიუროს წარუდგინა, მაგრამ სხვადასხვა მიზეზების გამო მისი პლენარულ სხდომაზე გატანა არ მოხდა. პირველად თავად ეროვნული ბანკი იყო განხილვის გადადების ინიციატორი, მაგრამ ახლა, როცა გიორგი ქადაგიძეს ვადა ეწურება, რატომღაც თავადვე გამოიჩინა ინიციატივა, რომ მოხდეს მისი ანგარიშის მოსმენა, მაგრამ ჩვენ მოსასმენი გვაქვს არა მის მიერ გაწეული მუშაობის ანგარიში, არამედ ეროვნული ბანკის 2014 წლის ანგარიში, რომელმაც არა მხოლოდ ჩვენი, არამედ სხვა კომიტეტებისთვისაც აქტუალობა დაკარგა. 2014 წლის ანგარიშზე მსჯელობა 1 თებერვალს გაიმართება, თუ თებერვლის ბოლოს, დიდი მნიშვნელობა არა აქვს. რაც ეხება ჩემს მოსაზრებას ამ დოკუმენტთან დაკავშირებით, კომიტეტს თავის დროზე ჩაბარებული აქვს ანგარიში პარლამენტის ბიუროსთვის და ამის შემდეგ, როდის დანიშნავს ბიურო საკითხის პლენარულ სხდომაზე განხილვას, ჩემი გადასაწყვეტი არ არის. ასევე დიდი მნიშვნელობა არა აქვს, ვინ წარმოადგენს ამ ანგარიშს, გიორგი ქადაგიძე თუ ახალი მისი შემცვლელი, ეს უკვე მეორე თემაა. 2014 წლის ანგარიშის ახლანდელ ლარის კურსთან პირდაპირ დაკავშირებით ხდება საკითხის პოლიტიზირება. ჩვენ ანგარიშის მოსმენა კი არა, ლარის კურსთან დაკავშირებულ პრობლემებზე ინფორმაციის მიღება გვინდა ეკომიკური გუნდისგან, რომელიც ჩართულია პროცესში. შეხვედრაზე წარმოდგენილი იქნება ფინანსთა, ეკონომიკის სამინისტროები, ეროვნული ბანკი. ყველა გამოთქვამს თავის მოსაზრებას, რამაც შესაძლოა, დადებითი ასახვაც ჰპოვოს თითოეული ამ უწყების საქმიანობაში. ეს არის და ეს.

-ხომ არ ფიქრობთ, რომ ლარის გაუფასურების გამო ქვეყანაში შექმნილ მდგომარეობასთან დაკავშირებით პასუხისმეგბლობა ეროვნული ბანკის ხელმძღვანელობას უნდა დაეკისროს, ან პირიქით, მთავრობას. მითუმეტეს, რომ კრიზისული პროცესი ამ დროის განმავლობაში დაბალანსების ნაცვლად, უფრო გარღმავდა?

-ჯერ ერთი, ეროვნული ბანკი მხოლოდ გიორგი ქადაგიძე არ არის, ბანკს მართავს საბჭო, რომლის 6 წევრი ისევ რჩება თავის თანამდებობებზე და პრეზიდენტის გადადგომის შემდეგაც აგრძელებენ სხვადსხვა ვადით თავიანთ საქმიანობას. თუ რომელიმე მათგანის პასუხისმგებლობის საკითხზე ვიმსჯელებთ, კანონდმებლობა ამ ანგარიშიდან გამომდინარე არ ითვალსწინებს მათი პასუხისმგებლობის საკითხის დაყენებას. თუ ქადაგიძეს უნდა, რომ თავისი საქმიანობის ანგარიში წარმოადგინოს, ეს სხვა თემაა. მისი საქმიანობა 7 წელი გრძელდებოდა და მან უნდა წარმოადგინოს არა 2014 წლის ანგარიშთან ერთად, არამედ ცალკე. ამ წლების განმავლობაში, მის მიერ გაწეული მუშაობის წარმოდგენის ვალდებულება პარლამენტს არა აქვს და თუ მაინც უნდა, მას შეუძლია ეს გააკეთოს თუნდაც ეროვნულ ბანკში, ან სადმე საკონფერენციო დარბაზში, სადაც ჩვენც მივალთ და მოვუსმენთ.

-იქიდან გამომდინარე, რომ საპარლამენტო არჩევნების წელი დაიწყო, ყველა აქტუალური თემა და პრობლემა საარჩევნო კონტექსტში განიხილება. უკვე მომსწრე გავხდით ხელისუფლების მხრიდან უმრავლესობის შენარჩუნების ნიადაგზე შიდა დაპირისპირებისა, რაც კონკრტული პირების მხრიდან პარლამენტში ყოფნის სურვილს უკავშირდება. როგორ აფასებთ თქვენს კოალიციაში მიმიდინარე პროცესებს?

-პოლიტიკური პროცესი ასეთი იყო, ასე არის და ასე იქნება, ვიღაც რჩება მომდევნო პარლამენტში, ვიღაც მიდის, მერე ისევ მოდის. მე პირადად , 1995-2004 წლამდე მოწვევის პარლამენტის წევრი ვიყავი, „ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ აღარ ვიყავი, ახლა ისევ ვარ და ამაში ტრაგედია არ არის. მთავარია, ამ ყველაფრის გაკეთება მაქსიმალურად სამართლიანად მოხდეს, თორემ ეს პროცესები უმტკივნეულოდ ვერ ჩაივლის და არც არასდროს ჩაუვლია.

-ბიძინა ივანიშვილი წინასაარჩევნო პროცესში აქტიურად ჩართვას გეგმავს. სხვადასხვა ინტერპრეტაციების გარდა, თუ გაქვთ ინფორმაცია, რა სახის შეიძლება იყოს მისი ჩართულობა პოლიტიკურ პროცესებში და ექნება თუ არა მას ისევ ისეთი გავლენა „ქართული ოცნების“ წარმატებაზე, როგორიც ჰქონდა წინა არჩევნებზე?

-მისი ჩართულობის ხარისხთან დაკავშირებით, რაც მისგან ინფორმაცია მაქვს, ის არის, რომ ის იქნება ჩართული კანონით დაშვებული ყველა იმ რესურსით, რაც მას გააჩნია. ეს ზოგადი განმარტებაა, თუმცა, როგორ გამოიხატება ეს მომავალში, რა ფორმით იქნება ჩართული, ამაზე ვერაფერს გეტყვით, იმის გარდა, რომ მას რაიმე პოლიტიკური თანამდებობის დაკავება არ სურს.

-თქვენ როგორ აღიქვამთ ამ ფაქტს, რომ პიროვნებას პოლიტიკური თანამდებობისა და სტატუსის გარეშე სურს სახელმწიფოს პოლიტიკურ პროცესებში იყოს ჩართული და მართოს ისინი?

-რომ ჩაერიოს პარტიის საქმიანობაში, საარჩევნო სიების შედგენაში, მაჟორიტარების შერჩევაში, ორგანიზაციულ საკითხებში, საამისოდ უამრავი ფორმა არსებობს. რატომღაც ჩვენ ისე მივიჩნიეთ, რომ პოლიტიკურ პროცსებში ჩარევა მხოლოდ უმაღლესი თანამდებობის დაკავებას ნიშნავს. ბიძინა ივანიშვილმა დანერგა პოლიტიკაში ჩარევის სხვა კულტურა და ფორმა, როცა ის მონაწილეობს პროცესებში, მაგრამ აქედან პოლიტიკური სარგებელის მიღება არ უნდა რაიმე პოლიტიკური თანამდებობის სახით.

-მაჟორიტარული სისტემის გაუქმების მოთხოვნით ოპოზიციამ ხელისუფლებასთან კონსულტაციები გამართა იმ ფონზე, როცა კანონმდებლობაში ამ მექანიზმის ამოქმედება 2020 წლისთვის უკვე არის გათვალსიწინებული. ოპოზიციას, მათ შორის, „ნაციონალურ მოძრაობას“ სურს, რომ მაჟორიტარების არჩევის წესი 2016 წელს შევიდეს ძალაში, რასაც ხელისუფლება ეწინააღმდეგება. როგორია თქვენი პოზიცია ამ მოთხოვნასთან დაკავშირებით?

-არ ვეთანხმები არც ოპოზიციას და არც ხელისუფლებას. იმის მიუხედავად, რომ მე ხმა მივეცი საერთო გადაწყვეტილებას, მომხრე ვარ იმისა, რომ 2020 წლის შემდეგაც დარჩეს მაჟორიტარული არჩევნები. ქვეყნების უმეტეს საკანონმდებლო ორგანოში ეს სისტემა არსებობს და რაღა ჩვენთვის არის ცუდი, იგივე ამერიკაში, რომელიც დემოკრატიის მაგალითია მსოფლიოში, მაჟორიტარული არჩევნები არა აქვთ?

-თქვენი აზრით, საქართველოში ეს საკითხი ასეთი აქტუალური რა აუცილებლობის გამო დადგა?

-თუ გინდათ სიმართლე, იმიტომ დადგა, რომ პოლიტიკური პარტიების ლიდერები გაზარმაცდნენ, განსაკუთრებით ეს მცირერიცხოვან პარტიებს ეხება. პატარა პარტიებს სურვილი აღარ აქვთ რეგიონებში გავიდნენ, მოიპოვონ იქიდან მხარდაჭერა, შეარჩიონ იქ ავტორიტეტული პიროვნებები, რომლის მეშვეობითაც ხმებს შეაგროვებენ. მათ უნდათ, რომ ჩაკეტონ ეს სივრცე, პრივატიზება გაუკეთონ პოლიტიკურ სპექტრს, პოლიტიკურ პროცესებს და ვისაც დღეს პარტია აქვს დარეგისტრირებული, სურს, რომ მათ შორის ხმების გადანაწილება მოხდეს. ფაქტიურად ამომრჩეველი უნდა აიძულონ, რომ მათგან რომელიმეს მისცეს ხმა და არ ქონდეთ თავისუფალი არჩევანის საშუალება. რატომ ჰგონიათ, რომ ამით ამომრჩევლის კონსტიტუციური უფლება არ ირღვევა, რომლითაც ყველას უფლება აქვს, არჩეული იქნას, ან აირჩიოს პარტიულობის განურჩევლად. არ შეიძლება იყოს ისეთი პიროვნება, რომელსაც ამომრჩეველი პატივს სცემს ყოველგვარი პარტიულობის გარეშე?

-როგორც ჩანს, აღნიშნული თემა პერმანენტული მოთხოვნის საგანი გახდება ოპოზიციის მხრიდან, მითუმეტეს, რომ პარლამენტში საკონსტიტუციო ხმების უკმარისობაა. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ეს თემა პოლიტიკურ პროცესებში მანიპულირების საშუალებად იქცევა ოპოზიციის სასარგებლოდ?

-არა მგონია, რადგან აშკარად თითიდან გამოწოვილი თემაა. ვინც ამ პროცესშია ჩართული, თვითონვე დიდი სიამოვნებით მონაწილეობდნენ იმ არჩევნებში, სადაც ბარიერი 30%-იანიც კი იყო, და ასეთი პროტესტი არასდროს განუცხადებიათ.

-ორი დღის წინ სერგეი ლავროვმა მნიშვნელოვანი განცხადებები გააკეთა, რის შემდეგაც საქართველოში გამოითქვა მოსაზრება, რომ რუსეთის გააქტიურება შედის გარკვეულ ფაზაში, რომელიც, შესაძლოა, გათვლილი იყოს 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებში პრორუსული ძალები გასაძლიერებლად და პარლამენტში შესაყვანად. თქვენი აზრით, რამდენად არის შესაძლებელი, რუსულმა პროპაგანდამ ისეთი გავლენა მოახდინოს, რომ ის არჩევნების შედეგებზე აისახოს. მოსახელობის განწყობების გარდა, ქვეყნის შიგნით კიდევ რა რესურსი არსებობს საამისოდ?

-ეს პოლიტიკური ძალა მაშინ გამოჩნდება, როცა იქნება ელექტორატი. ელექტორატის გარეშე ვერანაირი პოლიტიკური ძალა შედეგს ვერ დადებს. როგორც ვუყურებ, ასეთი ელექტორატი საქართველოში არსებობს და ის ძლიერდება არა იმდენად რუსეთის გავლენით, არამედ იმ სხვადასხვა პოლიტიკური ძალებისა და არასამთავრობოების ძალისხმევით, რომელიც დისკრედიტაციას უწევს დასავლურ ფასეულებებს. შემიძლია დაგისახელოთ თემები, რომელიც უარყოფითად მოქმედებს პროდასავლურ ფასეულობებზე და დასკვნა თავად გააკეთეთ. ეს არის საპატრიარქოს, მართლმადიდებლობის შეურაცხყოფა, ლანძღვა, ასევე სხვადასხვა ფასეულობების პროპაგანდა, რომელიც ქართულ ტრადიციებს ეწინააღმდგება. ხშირ შემთხვევაში, როცა ხდება ყველა აღმსარებლობის, ეროვნების მაქსიმალურად დაცვა გარდა ქართველი ერისა და მართლმადიდებლობისა, დაცვის ნაცვლად მიმდინარეობს სხვადასხვა მეგობარი ქვეყნების წაქეზება საქართველოს ხელისუფლების წინააღმდეგ. ყოველივე ამან განაპირობა ის, რომ ბევრმა დასავლურ ფასეულობებს ეჭვის თვლით ყურება დაუწყო. თავისთავად მოსალოდნელია, რომ ასეთი ელექტორატი ვინმემ თავისი პოლტიკური მიზნებისთვის გამოიყენოს.

-თქვენ ალბათ, არასამთავრობო სექტორს გულსიხმობთ, მაგრამ დიდი ხანია ქვეყანაში პრორუსული ორიენტაციის პოლიტიკურ ძალებად ნინო ბურჯანაძესა და ირმა ინაშვილის პარტიებს მლოიაზრებენ. შესაძლებელია, მათი აღნიშნული მიზნით გამოყენება?

-ყველა არასამთავრობო ორგანიზაციის უკან მისი ლობისტი პოლიტიკური ძალები დგანან. არასამთავრობო ორგანიზაციები პოლიტიკისგან შორს არანაირად არ არიან და ზუსტად ახმოვანებენ მთელი რიგი პოლიტიკური ძალების ინტერესს. რაც შეეხება ნინო ბურჯანაძის და ირმა ინაშვილის პესპექტივებს, წინასწარ ვერაფერ ვერ გეტყვით. ალბათ, ისინი გადალახავენ ბარიერს, მაგრამ მოახერხებენ თუ არა იმ ძალების კონსოლიდაციას, რომელიც შედარებით ზომიერი, დაბალანსებული საგარეო პოლიტიკის მომხრე არიან, ამის თქმა გამიჭირდება. შეიძლება პოლიტიკური ძალების კონსოლიდაცია ვერ მოხდეს, ან შესაძლოა, გამოჩნდეს ახალი ლიდერი, რომელიც ამ ძალებს გააერთიანებს, ან რომელიმე სერიოზულ სეგმენტს გააკონტროლებს.

„პრაიმნიუსჯორჯია“, ხათუნა ხატიაშვილი