ლია მუხაშავრია: მაინც ვფიქრობ, რომ ეს არის ლეგიტიმურად გაკეთებული ფარული ჩანაწერი

გასულ კვირაში ერთ-ერთმა უკრაინულმა საიტმა ექს-პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის, „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერის, გიგა ბოკერიასა და ტელეკომპანია „რუსთავი2“-ის გენერალური მდივნის, ნიკა გვარამიასსატელეფონო ჩანაწერები გაავრცელა. იმის მიუხედავად, რომ საუბრებში მონაწილე პირები ჩანაწერების ავთენტურობას არ უარყოფენ, მიხეილ სააკაშვილის მტკიცებით, ჩანაწერი “რუსული სპეცსამსახურების მიერ არის ჩაწერილი.”როგორც პოლიტიკურ წრეებში განმარტავენ, ნებით თუ უნებლიედ, მიხეილ სააკაშვილმა როგორც “ნაციონალური მოძრაობის”, ისე “რუსთავი-2”-ის დისკრედიტაცია თავად მოახდინა. აღნიშნულ თემაზე შეფასებებისა და მოსაზრებების გამოთქმის მიზნით „პრაიმნიუსჯორჯია“ უფლებადამცველ ლია მუხაშავრიას ესაუბრა:

-სატელეფონო საუბრების გამოაშკარავებამდე, „რუსთავი 2“-ის გარშემო მიმდინარე მოვლენების შეფასებისას აქცენტი კეთედებოდა თავისუფალი სიტყვის და მისი გამოხატვის უფლებებზე, რომლის შევიწროვებასაც ოფიციოზი სასამართლოს გზით ცდილობდა.როგორც ადამიანის უფლებების დამცველი, რამდენად შსაძლებლად მიიჩნევთ, რომსატელეფონი საუბრების შინაარსისიტყვის თავისუფლების დასაცავად ბრძოლის ჭრილში იქნას განხილული?

-ბოლო დროს მოვლენები ისეა ერთმანეთზე მიწყობილი,თითქოს გეგმაზომიერი თუ ორგანიზებული ხასიათი აქვს. ერთდროულად ხდება რამდენიმე მნიშვნელოვანი მოვლენა. „რუსთავი 2“-ის თემა, რა თქმა უნდა, ყველა შემთხვევაში განიხილება, როგორც მედიის საკითხი და ის აუცილებლად უკავშირდება გამოხატვის და ინფორმაციის თავისუფლებას, მაგრამ თუ უფრო დეტალურად შევხედავთ მოვლენებს, მაგალითად, მახსოვს, რომ წლების განმავლობაში, საზოგადოებისთვის და დაინტერესებული პირებისთვის, ყოველთვის უცნობი რჩებოდა, ვინ ხდებოდა ხოლმე „რუსთავი 2“-ის მესაკუთრე. ჩემი აზრით, სარედაქციო პოლიტიკა და მესაკუთრის ცვლილება მაინცდამაინც არ იყო ხოლმე ერთმანეთთან დაკავშირებული, რადგან თუკი,„რუსთავი 2“ გამოხატავდა ხელისუფლების პოზიციას, ცხადი იყო, რომ ეს ხელისუფლების პოზიცია იყო და როდესაც „ნაციონალური მოძრაობა“ ოპოზიციაში გადავიდა, სარედაქციო პოლიტიკაც შესაბამისი გახდა. ამიტომ არ ვფიქრობ, რომ სარედაქციო პოლიტიკის რადიკალური ცვლილება გვექნება მესაკუთრის ცვლილების შემდეგ. თუმცა, მოვლენებს წინ ნუ გავუსწრებთ. საინტერესოა, რომ ამ ტელეკომპანიის გენერალური მენეჯერი დაკავშირებულია „ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერთან და მისგან იღებს რჩევებს, მათ შორის, ისეთ საკითხებზე, რამაც სავარაუდოდ, სახელმწიფო გადატრიალება შეიძლება გამოიწვიოს. თავისთავად, როდესაც მედიის დამოუკიდებლობაზე ვსაუბრობთ, ასეთი მნიშვნელოვანი მედიასაშუალების გენერალური მენეჯერის კავშირი ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიის ლიდერთან გამორიცხავს, რომ ეს მედია დამოუკიდებელია და სარწმუნოს ხდის, რომ ეს არის მართული მედია. საბედნიეროდ, დღეს „რუსთავი2“ -ს არ ექნება რაიმე სახის დესტაბილიზაციის მოწყობისა და ქვეყანაში პოლიტიკური ვითარების რადიკალურად შეცვლის საშუალება, იმის მიუხეადავად, რომ მას საკმაოდ დიდი გავლენა აქვს საზოგადოებრივ აზრზე. უნდა ვიგულისხმოთ, რომ საზოგადოებას საკმაო გამოციდლება დაუგროვდა და ასე იოლად არ აყვება პროვოკაციოულ, ან თუნდაც არაპროვოკაციულ მოწოდებებს, რომელიც ერთი მხრივ, არ გულისხმობს კონსტიტუციური ხელისუფლების ძალადობრივი გზით შეცვლას, მაგრამ საკმაოდ კარგად არის შენიღბული საიმისოდ, რომ მნიშვნელოვანი ცვლილებები გამიწვიოს პოლიტიკური სპექტრის თვალსაზრისით.

-რამდენად შესაძლებლად გეჩვენებათ ამ ტელეკომპანიის პოლიტიკისგან გამიჯვნა იმ გაგებით, რომ არც ხელისუფლებისა და „ნაციონალური მოძრაობის“ ურთიერთობისა და არც მესაკუთრეთა ქონებრივი დავა, უშუალოდ კომპანიის შემოქმედებით გუნდს არ შეეხოს?

-სწორედ ამას ვამბობ, რომ ასეთი მედიასაშულების და დამოუკიდებლობაზე ლაპარაკი ძალიან გაჭირდება. მიხეილ სააკაშვილისა და ნიკა გვარამიას საუბრის შინაარსიდან შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ „რუსთავი 2“ მიხეილ სააკაშვილისა და მისი პარტიის დაკვეთების შემსრულებელია. ასეთი მედიასაშუალების პოლიტიკიური შევიწროვებისა და მისი მსხვერპლად წარმოჩენის საკითხიც ძალიან საეჭვოა, თუმცა ფორმალურად და არსებითადაც შეიძლება ვთქვათ, რომ როდესაც მედია - მესაკუთრის ცვლილება ხდება იმ კონტექსტში, რასაც დღეს ვუყურებთ, როცა ქიბარ ხალვაშს თითქოს საკუთრების უფლება უბრუნდება და ის არ არის ერთადერთი, ვისაც პრეტენზია აქვს, რომ მედიაზე საკუთრების უფლება თვის დროზე უკანონოდ ჩამოართვეს, როცა მართლაც ოდიოზური ვითარებაა, გარეშე პირისთვის გაუგებარი ხდება, რანაირად შეიძლება, ასეთი რაღაც მოხდეს ქვეყანაში, სადაც სახელმწიფო და კანონი არსებობს. შეიძლება ჟურნალისტებზე არაფერი ვთქვათ, მაგრამ როდესაც ტელევიზიის ხელმძღვანელი ასეთ ახლო ურთიერთობაშია ოპოზიციური პარტიის ლიდერთან, ბუნებრივია, მას არ და ვერ უნდა ჰქონდეს პრეტენზია იმაზე, რომ ის დამოუკიდებელი მედიასაშუალების მენეჯერია და ახლა შევიწროვების მსხვერპლი გახდა. ნიკა გვარამიას ბიოგრაფიას და სამსახურებრივ ნუსხას თუ გავიხსენებთ, ის ცოტა ხნის წინ იყო გენერალური პროკურორი, იუსტიციის მინისტრი. ბიოგრაფია კმარა იმისთვის, რომ მას დამოუკიდებელი ტელეკომპანიის ხელმძღვანელად არ განვიხილავდეთ.

-იურისტები საუბრობენ იმაზე, სასამართლომ უნდა მიიღოს თუ არა, უკრაინული მედიით გავრცელებული ჩანაწერები მტკიცებულებად. როგორ ფიქრობთ, შესაძლებელია ამ ჩანაწერების მტკიცებულებად გამოყენება, ან რამდენად კანონიერია ის ფაქტი, რომ მისი გახმაურება სხვა ქვეყნის ინტერნეტ-სივცრის მეშვეობით მოხდა?

-ჩვენს პროკურატურას და სამართალდამცავებს არ გაუკეთებიათ განცხადება, რომ ეს ჩანაწერი მათი მეშვეობით მოხვდა იქ, კანონიერად მოხვდა, თუ უკანონოდ. გავრცელება ცალკე საკითხია და ამ თვალსაზრისით, შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ მოხდა ინფორმაციის გაჟონვა, რადგან ეს მასალა რომ ფარული მოსმენით კერძო პირს ჩაეწერა, პროკურატურა არ დააყოვნებდა და იტყოდა ამის შესახებ. ძალიან ცუდია, რომ ასეთი მნიშვნელოვანი საკითხების გარეშემო ვარაუდებით საუბარი გვიწევს, რადგან შესაბამისი სახელმწიფო უწყება ინფორმაციას არ გვაწვდის. მაინც ვფიქრობ, რომ ეს არის ლეგიტიმურად გაკეთებული ფარული ჩანაწერი და გამოძიების ინტერესებშია, რომ ახლა არ გახმაურდეს. ფარული მოსმენა ერთი დღით და ერთი კვირით არ ხორციელდება, არამედ სულ ცოტა ორი თვით და ალბათ, უნდა ვიგულისხმოთ, რომ მოსმენა დღესაც გრძელდება და პროკურატურამ ამ მოტივით შეიკავა თავი. ეს მით უფრო სავარუდოია, რომ ვიცით, 315-ე მუხლით საქმე აღძრულია და გამოძიება მიმიდნარეობს. თუ გამოძიება მიმდინარეობს, დარწმუნებული ვარ, რომ ასეთი მოსმენის საგამოძიებო ღონისძიებაც იქნება დაწყებული.

- ჩანაწერების გახმაურებამდე, ბრალდებულმა მიხეილ სააკაშვილმა, ან გოიგა ბოკერიამ და ნიკა გვარამიამ, არ იცოდენენ, რომ მათი მოსმენა კანონიერად იყო შესაძლებელი. ხომ არ ფიქრობთ, რომ სხვა ჩანაფქრთან გვაქვს საქმე და ის შეძლება ხელისუფლების მხრიდან მოდიოდეს?

-ჩანაწერები რომ უკანონო ყოფილიყო, ნიკა გვარამია იურისტია და ძალიან კარგად იცის, როგორ უნდა გაასაჩივროს სასამართლოში. მას მთელი გუნდი ჰყავს ადვოკატების, რომელთა მეშვეობითაც ამის გეკეთება სულაც არ გაუჭირდებოდა. სწორედ ეს მაფიქრებინებს, რომ მოსმენები სასამართლოს მიერ არის დაკანონებული და ეს ნიკა გვარამიამაც კარგად იცის. მან უბრალოდ, პოპულისტური განცხადებები გააკეთა, თითქოს ახლა გაიგო, რომ ამ ქევყანაში სიტყვის თავისუფლება, პირადი ცხოვრების უფლება არ არსებობს და ფარული მოსმენები ხორციელდება. იქნებ, სულაც დაავიწყდა, რომ ეს მანკიერი პრაქტიკა ამ ქვეყანაში მისი უშუალო მონაწილეობით დაინერგა?  აქვე „პატივი უნდა მივაგოთ“ ამ ხელისუფლებასაც, რომელიც ასევე იყენებს მას.

-ბევრი პოლიტიკოსი თუ ანალიტიკოსი პარალელს ავლებს 2007 წელს ტელეკომპანია „იმედში“ განვითარებულ მოვლენებთან. მაშინ ბადრი პატარკაციშვილმა როგორც კი ღიად განაცხადა, რომ მიხეილ სააკაშვილის ოპოზიაცია გახდა, სამართალდამცავმა სტრუქტურამ მისი ფარული ჩანაწერი გაასაჯაროვა. მაშინაც ბევრს საუბრობდნენ, რომ ჩანაწერი რუსეთის გარეშე არ განხორციელებულა, მაგრამ სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის შესახებ არავის არაფერი დაუმტკიცებია. რა მსგავსება და განსხვავებაას ხედავთ ამ ორ მოვლენას შორის? 

-განსხავევება ძალიან დიდია, 2007 წელს ჩვენ არ გვქონდა კანონი, რომლის მიხედვითაც ფარული მოსმენის უკანონის დამტკიცება და გასაჩივრება იქნებოდა შესაძლებელი. დღეს ეს შესაძლებელია. 2007 წელში ძალიან გაჭირდებოდა სასამართლოში წასვლა ფარული მოსმენის უკანონოის გამო და დღეს ეს შესაძლებელია. მართალია, სრულად დამოუკიდებელი სასამართლო არ გვაქვს, მაგრამ შიგ და შიგ სასამართლოს დამოუკიდებლობა რომ მეტ-ნაკლებად უკეთეს მდომარეობაშია, მგონი ამაზე ყველნი ვთანხმდებით. დღევანდელი მდგომარეობა არსებითად განსხვავდება. ასევე არსებითად განსხვავდება ვითარება ნიკა გვარამიას პერონასთან დაკავშირებითაც. ის მაშინ ბრძანდებოდა მთავარი პროკურორი და ყველა უკანონიბის უკან იდგა, დღეს კი, კანონთან მიმართებაში რიგირთი მოქალაქეა. ნიკა გვარამია მიჩვეული არ არის, რომ კანონის წინაშე თანასწორობის სუბიექტი იყოს და როდესაც ამ მადგომარეობაში აღმოჩნდა, ეს მას წონასწორობას აკარგვინებს.

-თქვენი ვარაუდით, როგორ შეიძლება დასრულდეს „რუსთავი 2“ -ის პარალელურად მიმდინარე მოვლენები და რა შედეგი შეიძლება მოიტანოს როგორც სამართლებრივი, ისე ქვეყნის საერთო მდგომარეობის კუთხით?

- არ ვფიქრობ, რომ რაიმე არსებითად შეიცვლება, რადგან მესაკუთრის ცვლილება ტელევიზიაში არ ნიშნავს, რომ ჟურნალსიტებს სამსახურიდან დაითხოვენ, განსაკუთრებით იმ გამოცდილებულ პროფესიონალებს, რომლებიც საკმაოდ ბევრი ყავს ამ კომპანიას. ძალიან კარგად მესმის, რომ მათი კვალიფიკაციისა და პროფენსიონალიზმის გათვალსიწინებით, აღდგენილი მესაკუთრე არ შეეცდება მათ სამსახურიდან გაშვებას. გენერალური მენეჯრის შეცვლით, არა მგონია „რუსთავი2“ ძალიან დაზარალდეს, რადგან ნიკა გვარამია ტელევიზიის სფეროში პროფესიონალი არ ყოფილა, ისე გახდა გენერალური მენეჯერი და მოვალეობას „წარმატებით“ ართმევდა თავს. ეს ხდებოდა იმის გამო, რომ ამ არხზე დიდი ხნის განმავლობაში მუშაობდნენ პროფესიონალები და ისინი ჩამოყალიბდნენ ისეთ გუნდად, რომელსაც გენერალური მენეჯერის ცვლილება არ ეტყობა ხოლმე და არც ახლა შეეტყობა. შეიძლება, სარედაქციო პოლიტიკაც მცირედ შეიცვალოს, მაგრამ ეს არ იქნება ძალიან თვალში საცემი. თუკი, ნიკა გვარამია დარჩება უმუშევარი, დიდად არ შევწუხდები, რადგან მედიის თავისუფლებას არაფერი ემუქრება და არც იურისტთა საზოგადოებას დააკლდება რამე. რაც ეხება ქვეყანაში არსებულ ვითარებას, არც ამ კუთხით შეიცვლება არაფერი, როგორი ჭაობიც გვქონდა, ისეთივე ჭაობში ვიქნებით. ამ წლის განმავალობაში მოვლენების დაჩქარებას არ ველოდები, ვიდრე საარჩევნო მარათონი არ დაიწყება.

-ანუ „ნაციონალური მოძრაობის“ საბოლოოდ დასამარებაზე საუბარი ნაადრევია, როგორც ამას ბევრი პოლიტიკოსი მიიჩნევს?

-არ ვფიქრობ, რომ ტელევიზიის დაკარგვით „ნაციონალური მოძრაობა“ დაიღუპება და ისტორიის სანაგვეზე აღმოჩნდება, თუმცა, ამას ვისურვებდი. სხვა საკითხია, რომ თუკი საზოგადოება მოთმინებას დაკარგავს, „ნაციონალების“ უსინდისობა და ხელისუფლების უნიათობა ყელში ამოუვა და თან ამას დაემატება არსებული ფინანსურ-ეკონომიკური კრიზისი. უამრავი ადამიანის გაჭირვებულმა ცხოვრებამ, შეიძლება ისინი ქუჩაში გამოიყვანოს.

”პრაიმნიუსჯორჯია”, ესაუბრა ხათუნა ხატიაშვილი